سهام شرکت به چه معناست؟| توضیح همه چیز در مورد سهام شرکت‌ها

سهام (Shares) جمع کلمه سهم بوده و نشان‌دهنده بخشی از سرمایه یک شرکت است. هر سهم نیز، نشان‌دهنده کوچکترین واحد مالکیتی در یک شرکت است. دارندهٔ سهام، سهامدار نامیده شده و به نسبت  تعداد سهام خود، مالک بخشی از شرکت است. فرض کنید شرکتی ۲ میلیون سهم دارد و شما ۲۰۰۰ سهم از این شرکت خریداری کرده‌اید. در این حالت شما مالک یک هزارم (0.1%) از این شرکت هستید.

نکات کلیدی

• سهم، کوچکترین واحد مالکیتی در یک شرکت است.
• سهامداران با خرید سهام در بورس به نسبت تعداد سهام خود مالک بخشی از شرکت می‌شوند.
• سهامداران با خرید سهام می‌توانند از دو طریق سود کنند؛ افزایش قیمت بازاری سهام و دریافت سود نقدی سهام.
• انواع سهام دسته‌بندی‌های مختلفی دارد. سهامی که در بورس خرید و فروش می‌شود از نوع سهام عادی و با نام است.
• برای خرید سهام در بورس باید ابتدا کد بورسی گرفته و در یک کارگزاری ثبت نام کنید. در نهایت با کسب دانش تحلیلی بورس، بهترین سهم‌ها را برای سرمایه‌گذاری شناسایی کنید.

تعریف سهام به زبان ساده

در پاسخ به پرسش سهام چیست به زبان ساده می‌توان گفت سهام، یکی از انواع اوراق بهادار است که تعداد سهام تحت مالکیت فرد خریدار را نمایش می‌دهد. به عبارت دیگر، خریدار نسبت به تعداد سهام خود در شرکت حق مالکیت دارد. سهامدار می‌تواند به دو طریق از خرید سهام خود سود به دست بیاورد:

1. خرید سهام در قیمت پایین و فروش در قیمت بالاتر
2. دریافت سود نقدی سهام (DPS)

تعریف سهم و سهام شرکت‌ها

بر اساس تعریف سهام در قانون تجارت، سهام قسمتی از سرمایه یک شرکت سهامی است که مشخص‌کننده میزان مشارکت، تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی است. شرکت‌های سهامی به دو دسته شرکت سهامی عام و شرکت سهامی خاص تقسیم می‌شوند. خرید سهام شرکت‌های سهامی عام از طریق بورس امکان‌پذیر است اما خرید سهام شرکت‌های سهامی خاص از طریق سازوکار شرکت و تنظیم قرارداد انجام می‌شود.

معرفی انواع سهام شرکت‌ها در بورس

انواع سهام در بورس عبارتند از سهام با نام و سهام بی نام (از نظر مالکیت)، سهام عادی، سهام ممتاز و سهام انتفاعی (از نظر حقوقی)، سهام نقدی و غیرنقدی (از نظر ماهیت آورده)، سهام ارزشی و سهام رشدی (از نظر نوع بازدهی)، سهام موسس، سهام مدیریتی و سهام جایزه (سایر انواع).

انواع سهام از نظر مالکیت

انواع سهام از نظر مالکیت به دو نوع سهام بی نام و سهام با نام تقسیم‌بندی می‌شود.

• سهام با نام: در سهام با نام، اسم مالک (خریدار سهام) بر روی برگه سهام و یا در دفتر سهام شرکت، ثبت می‌شود. تمام سهام موجود در بازار بورس از نوع سهام با نام هستند. در این نوع از سهام، قابلیت نقل و انتقال تنها از طریق معاوضه امکان‌پذیر است. به عنوان مثال، اگر شما 100 برگه سهم از سهام شرکت ذوب آهن اصفهان داشته باشید، این سهام به اسم شما است اما اگر بخواهید آن را بفروشید، این سهام به فرد دیگری (خریدار) منتقل شده و در دفتر سهام شرکت، نام خریدار جدید به عنوان صاحب سهام درج می‌شود.

• سهام بی نام: در سهام بی نام (سهام بی اسم)، نام و مشخصات دارنده، در دفتر سهام شرکت‌ها ثبت نمی‌شود و به همین دلیل دارنده سهام بی نام به عنوان مالک آن شناخته می‌شود. سهام بی نام در وجه حامل صادر شده و نقل و انتقال آن از طریق قبض و اقباض صورت می‌گیرد. به زبان ساده یعنی برای فروش سهام بی نام، بعد از دریافت مبلغ آن، باید مشابه اسکناس، برگه سهام را به خریدار بدهید. در صورت گم شدن، دزدیده شدن و یا خیانت در امانت برگه سهام بی نام، اثبات مالکیت آن بسیار دشوار است.

سهام بی نام و سهام با نام دارای ارزش مساوی هستند و دارنده هر دوی آنها در سود و زیان شرکت سهیم است. در عین حال نقل و انتقال هر دو نیز به سرعت امکان‌پذیر است.

انواع سهام از نظر حقوقی

انواع سهام در بورس از نظر حقوقی عبارتند از؛ سهام عادی، سهام ممتاز و سهام انتفاعی.

• سهام عادی‌: سهام عادی معمولا بخش بزرگی از سهام منتشره شده یک شرکت را شامل می‌شود. مالکان سهام عادی، همان سهامداران و به عبارتی صاحبان شرکت به حساب آمده و از طریق حق رای خود توانایی اداره و کنترل کردن شرکت را دارند. سهامی که در بورس ایران، خرید و فروش می‌شود از نوع سهام عادی است. از جمله مهمترین ویژگی‌های سهام عادی می‌توان به امکان دریافت سود نقدی، پتانسیل کسب بازدهی بالا از معاملات سهام و اولویت در مالکیت شرکت از طریق خرید حق تقدم اشاره کرد.
• سهام ممتاز: صاحبان سهام ممتاز معمولا حق رای ندارند اما به هنگام دریافت سود، نسبت به سهامداران عادی در اولویت قرار می‌گیرند. در واقع سود سهام ممتاز باید قبل از سهام عادی پرداخت شود حتی اگر شرکت زیان‌ده باشد. مبلغ سود سهام ممتاز، درصد ثابتی از مبلغ اسمی سهام ممتاز بوده و مقدار آن از قبل مشخص شده است. بنابراین تعیین مقدار این سود در دست مجمع عمومی نیست و جدا از آن محاسبه می‌شود.
• سهام انتفاعی: صاحبان سهام انتفاعی سرمایه‌ای در شرکت ندارند اما بنا به دلایل مختلف، شرکت به آنها سهام انتفاعی داده تا در سود شرکت سهیم باشند. در اکثر مواقع برای استهلاک سرمایه شرکت از این نوع سهام استفاده می‌شود. به هنگام تصفیه شرکت، ارزش اسمی سهام به مالک سهام انتفاعی داده نخواهد شد.

انواع سهام از نظر ماهیت آورده

انواع سهام در بورس از نظر ماهیت آورده به دو دسته سهام نقدی و سهام غیرنقدی تقسیم می‌شود. سرمایه یک شرکت از آورده‌های نقدی و غیرنقدی تشکیل شده است. پول به عنوان آورده نقدی و ماشین‌آلات، مواد اولیه و ... به عنوان آورده غیرنقدی در نظر گرفته می‌شوند.

• سهام نقدی: سهام نقدی، سهامی است که ارزش معادل تمام یا بخشی از آن به صورت نقدی یعنی با پول پرداخت شده است.
• سهام غیرنقدی: سهام غیرنقدی، سهامی است که به جای پول نقد با آورده‌هایی مانند ماشین‌آلات، خودرو، ماشین آلات و ... ارزشگذاری و خریداری شده است. ارزشگذاری سهام غیرنقدی توسط کارشناس رسمی وزارت دادگستری انجام می‌شود.

انواع سهام از نظر نوع سوددهی

انواع سهام در بورس از نظر نوع بازدهی به دو دسته سهام ارزشی و سهام رشدی تقسیم‌بندی می‌شوند.

• سهام ارزشی: سهام ارزشی به سهام شرکت‌هایی گفته می‌شود که ارزش ذاتی‌شان کمتر از قیمت بازاری آنها است. سرمایه‌گذاران به امید این که در آینده، ارزش واقعی این سهام توسط بقیه کشف شده و قیمت بازاری آن بیشتر شود در آن سرمایه گذاری می‌کنند.
• سهام رشدی: سهام رشدی مربوط به شرکت‌هایی است که هنوز به بلوغ نرسیده‌اند و با این که قیمت بازاری آنها از ارزش ذاتی‌شان بیشتر است اما رشد قیمت آنها سریع‌تر است. این شرکت‌ها که قابلیت زیادی در رشد دارند معمولا سود نقدی را پرداخت نکرده و آن را برای انجام پروژه‌های بعدی خود نگه می‌دارند. رشد سریع قیمت این‌گونه سهم‌ها باعث می‌شود تا سرمایه‌گذاران به خرید آنها تمایل نشان دهند.

بررسی سایر انواع سهام در بورس

سایر انواع سهام در بورس شامل موارد زیر می‌شوند:

• سهام موسس: سهام موسس، سهامی است که پس از تصویب مجمع به مؤسسان شرکت یا ارائه‌دهندگان خدمت در این شرکت‌ها داده می‌شود. دارندگان سهام موسس:

1. کنترلی بر اداره شرکت ندارند.
2. پس از پرداخت سهام، مقدار مشخصی بهره دریافت می‌کنند.
3. هنگام تصفیه شرکت، بخشی از دارایی اضافه بر سرمایه باقی‌مانده را دریافت می‌کنند.

• سهام مدیریتی: سهام مدیریتی یا سهام کنترلی، سهامی است که دارنده آن به واسطه مالکیت تعداد زیادی از سهام منتشر شده یا نسبتی از سهام شرکت، می‌تواند حداقل یک عضو هیئت مدیره شرکت را انتخاب کند. در نتیجه دارندگان سهام مدیریتی بر تصمیمات شرکت تاثیر می‌گذارند.
• سهام جایزه: سهام جایزه، سهامی است که پس از افزایش سرمایه شرکت (از محل سود انباشته یا تجدید ارزیابی دارایی‌ها) به صورت رایگان به پرتفوی بورسی سهامداران اضافه می‌شود.

انواع ارزش سهام در بورس

ارزش سهام، معیاری است که با استفاده از آن می‌توان بهترین سهام‌ها را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کرد. انواع ارزش سهام در بورس عبارتند از:

• ارزش اسمی: ارزش اسمی تمام سهام‌ها در بورس ایران معادل ۱۰۰ تومان به ازای هر سهم است.
• ارزش ذاتی: ارزش ذاتی، ارزش واقعی یک سهم را بر اساس فاکتورهای تحلیل بنیادی نشان می‌دهد.
• ارزش دفتری: ارزش دفتری، میزان دارایی‌ها و بدهی‌های یک شرکت را بر اساس قیمتی که در دفاتر حسابداری شرکت ثبت شده، نشان می‌دهد.
• ارزش بازاری: قیمتی که سهام با آن در بازار بورس، خرید و فروش می‌شود. ارزش بازاری (=قیمت بازاری) ممکن است بیشتر از ارزش ذاتی سهام و یا کمتر از آن باشد.

به طور کلی، سهامی که ارزش ذاتی بالا اما ارزش بازاری پایینی دارد، برای سرمایه‌گذاری بلندمدت مناسب است.

نحوه خرید سهام شرکت‌های ایرانی در بورس چگونه است؟

جهت خرید سهام شرکت‌های ایرانی در بورس باید ابتدا از طریق ثبت نام در کارگزاری‌ ، کد بورسی دریافت کنید. سپس با یادگیری تحلیل تکنیکال و بنیادی بورس، مدیریت ریسک و سرمایه و تکنیک‌های تابلوخوانی در معاملات خرید و فروش سهام شرکت کنید.

در صورتی که زمان کافی برای متخصص شدن در حوزه خرید سهام شرکت‌های ایرانی را ندارید، می‌توانید از سیگنال سهام جمعی از متخصصین بورس ایران استفاده کرده و همزمان با آنها سهم‌های منتخب را خریداری کرده و همزمان با آنها، این سهم‌ها را به منظور کسب سود، به فروش برسانید.

مثالی از خرید سهام شرکت‌های ایرانی در بورس

در ادامه با ذکر یک مثال، نحوه خرید سهام یک شرکت نفتی را آموزش می‌دهیم. «شرکت پالایشگاه نفت اصفهان» که در بورس با نماد «شپنا» نشان داده می‌شود، ۳۷۱ میلیارد برگه سهم دارد. اگر شما ۳۷۱،۰۰۰ برگه سهم از شپنا خریداری کنید، مالک 0.0001 این شرکت خواهید شد.

حال اگر با استفاده از تحلیل تکنیکال شپنا، بهترین قیمت خرید را در محدوده‌های حمایتی (جایی که قیمت سهام نسبتا ارزان است و احتمال گران‌تر شدن آن در آینده وجود دارد) شناسایی کنید، می‌توانید تعداد سهام مورد نظر خود را خریداری کرده و در نهایت با استفاده از تحلیل تکنیکال، قیمت فروش خود را پیدا کرده و در طی مدت زمان کمی، سودی بالایی به دست بیاورید.

دقت داشته باشید که خرید سهام بدون دانش تحلیلی، حاصلی جز ضرر و زیان نخواهد داشت. به عبارت دیگر، قیمت سهام مدام در حال نوسان بوده و کم و زیاد می‌شود. اگر شما مطابق تصویر بالا، بهترین نقاط خرید و فروش را پیدا کنید، می‌توانید همواره از خرید سهام‌های مختلف، سود به دست بیاورید. در تصویر بالا:

• مستطیل قرمز رنگ، محدوده مقاومتی را نشان می‌دهد. پس از مدتی، قیمت این محدوده را می‌شکند.
• زمانی که قیمت دوباره به مستطیل قرمز رنگ نزدیک می‌شود، فرصت خرید در نقطه ۱ (ریسک بیشتر) و نقطه ۲ (ریسک کمتر) فراهم می‌شود.
• پس از مدتی قیمت سهم افزایش می‌یابد.
• در نهایت برای سیو سود و فروش سهام، از محدوده مقاومتی دیگری که با مستطیل زرد رنگ نشان داده شده، (نقطه ۳) با سود ۷۳ درصدی استفاده می‌کنیم.

سخن پایانی

در این قسمت به بررسی مفهوم سهام در بورس پرداخته و دانستیم هر سهم، قطعه‌ای از سرمایه یک شرکت و کوچکترین واحد مالکیتی در آن است. سرمایه‌گذاران با خرید سهام در بورس (که از نوع سهام عادی و با نام است) می‌توانند از افزایش ارزش بازاری و یا سود نقدی سهام برخوردار شوند. به یاد داشته باشید که با خرید سهام یک شرکت، مالکیت بخشی از آن را به دست خواهید آورد. بنابراین در سود و زیان شرکت در آینده سهیم خواهید بود. اگر شرکت سود کند می‌تواند تمام یا بخشی از آن را به سهامداران اختصاص دهد. در صورت ضرر کردن، سهامداران مجبور به پرداخت وجهی نیستند اما ممکن است قیمت سهام آنها در بازار کاهش یافته و بدین‌گونه متضرر شوند. سرمایه‌گذاران حرفه‌ای که به تکنیک‌ها و ترفندهای بورس مسلط هستند، سود بسیار بالایی از این بازار به دست آورده و ضررهای خود را کوچک نگه می‌دارند.

جهت آشنایی با سایر موضوعات مرتبط با سهام از مقالات زیر استفاده کنید.

• سرمایه‌گذاری در بورس را چگونه شروع کنیم؟ چه مدارکی برای شروع نیاز است؟
• طریقه‌ی پرداخت پول و دریافت پول از کارگزاری‌ها چگونه است؟
• ساعت کار بازار بورس ایران چه زمانی است؟
• حداقل سرمایه برای انجام یک معامله در بورس چقدر است؟
• نمادها در بورس چه چیزی را نشان می‌دهند؟
• بهترین زمان خرید سهام در بورس
• آیا احتمال دارد که تمام پولمان در بورس از بین برود؟
• سود منطقی در بورس چقدر است؟

سوالات متداول

۱- سهام چیست و انواع آن کدامند؟

اگر سرمایه یک شرکت را به قسمت‌های مساوی تقسیم کنیم، هر قسمت برابر با یک سهم می‌شود. به مجموع چند سهم نیز سهام گفته می‌شود. انواع سهام از نظر مالکیت به سهام با‌نام و بی‌نام، از نظر حقوقی به سهام عادی، سهام ممتاز و سهام انتفاعی، از نظر نوع آورده به سهام نقدی و غیرنقدی، از نظر نوع سوددهی به سهام ارزشی و رشدی و موارد دیگری همچون سهام موسس، سهام مدیریتی و سهام جایزه تقسیم‌بندی می‌شوند.

۲- مفهوم سهام عدالت چیست؟

سهام عدالت، متشکل از سهام چندین شرکت دولتی است که به منظور ایجاد عدالت اجتماعی و فقرزدایی در ماهیت یارانه به قشر زیادی از ایرانیان اعطا شده است. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص سهام عدالت و نحوه آزادسازی آن به این قسمت مراجعه کنید.

۳- چطور می‌توان بهترین سهام بورس را شناسایی کرد؟

برای انتخاب بهترین سهام‌ها در بورس بایستی تحلیل تکنیکال، تحلیل بنیادی، مدیریت ریسک و سرمایه، تابلوخوانی و روان‌شناسی معاملات را آموزش ببینید. علاوه بر این، می‌توانید از سبد پیشنهادی سهام انجمن خبرگان استفاده کنید.