ارتباط با
پشتیبانی آنلاین

اوراق گام و نحوه انجام معاملات آن در بورس

زمان مطالعه 5 دقیقه
آخرین بروزرسانی 13 آبان 1403
بورس تهران   کاوه اوحدی
زمان انتشار 03 شهریور 1403
اوراق گام و نحوه انجام معاملات آن در بورس

اوراق گواهی اعتبار مولد (گام) اوراقی هستند که توسط بانک‌ها منتشر شده و به منظور تامین مالی چرخه تولید در انواع شرکت‌های کوچک، متوسط و بزرگ به کار گرفته ‌می‌شوند. در تعریف اوراق گام به زبان ساده، ‌می‌توان گفت که شرکت تولیدی (شرکت متعهد) ‌می‌تواند به منظور تامین نقدینگی مورد نیاز خود برای خرید مواد اولیه، از بانک درخواست تامین نقدینگی کند. بانک نیز ‌می‌تواند به جای وام و تسهیلات، اوراق گام را به ارزش ریالی مورد نظر منتشر کرده و در اختیار فروشنده (شرکت متقاضی) مواد اولیه قرار دهد. با این کار، بازار پول نقش تامین سرمایه شرکت‌ها را بر عهده می‌گیرد.

لازم به ذکر است که معاملات گام در فرابورس و بورس کالا انجام ‌می‌شود و سرمایه‌گذاران در صورت در اختیار داشتن کد بورسی ‌می‌توانند از طریق معاملات ثانویه، این اوراق را خرید و فروش کنند. در ادامه، تمام جزئیات مهم مربوط به اوراق گام را شرح خواهیم داد.

آشنایی با اصطلاحات اوراق گام

بهتر است برای درک بهتر اوراق گام در ابتدا با اصطلاحات این حوزه که در دستورالعمل اوراق گام نیز به کار گرفته شده‌اند، آشنا شویم.

  • بنگاه متعهد: شرکت خریدار نهاده‌های تولید (= کالا یا خدمات) که باید شرکت فروشنده (بنگاه متقاضی) را برای استفاده از اوراق گام به بانک یا موسسه اعتباری معرفی کند.
  • بنگاه متقاضی: شرکت فروشنده نهاده‌های تولید که اوراق گام را پس از صدور، به جای پول نقد دریافت خواهد کرد.
  • موسسه اعتباری عامل: بانک یا موسسه‌ای که از طرف بانک مرکزی، مجوز انتشار اوراق گام را دریافت کرده و باید در زمان سررسید، ارزش اسمی اوراق را بازپرداخت کند.
  • سامانه: سامانه صدور و مدیریت اوراق گام در بازار پول
  • سقف ضمانت: حداکثر میزان مجاز ضمانت اوراق گام برای موسسه اعتباری عامل
  • سقف اعتباری: حداکثر میزان بهره‌مندی بنگاه متعهد از اوراق گام

مراحل صدور اوراق گام

  1. ابتدا بنگاه متعهد درخواست صدور اوراق گام را به همراه اسناد مربوط به مطالبات شرکت متقاضی به بانک ‌ارائه می‌دهد.
  2. بانک، تضامین لازم را از بنگاه متعهد می‌گیرد. (فرآیند اعتبارسنجی)
  3. بنگاه متعهد، شرکت متقاضی یا فروشنده را برای دریافت اوراق گام به بانک معرفی ‌می‌کند.
  4. بانک، اوراق گام را با سررسید معین منتشر کرده و در اختیار بنگاه متقاضی قرار ‌می‌دهد.

مراحل صدور اوراق گام

شرکت فروشنده یا بنگاه متقاضی، چگونه اوراق گام را استفاده کند؟

بنگاه متقاضی یا فروشنده که به جای طلب خود، اوراق گامی به ارزش بدهی خود دریافت کرده است، سه گزینه پیش روی دارد:

  1. متقاضی ‌می‌تواند اوراق گام را تا زمان سررسید نگهداری کرده و در نهایت پس از اتمام زمان سررسید از بانک پول نقد دریافت کند.
  2. متقاضی نیز برای تولید کالاهای خود به نهاده‌های تولیدی نیاز دارد. به همین جهت ‌می‌تواند به جای پرداخت پول نقد به یک شرکت تولیدی دیگر، اوراق گام دریافتی را از طریق سامانه گام به سایر بنگاه‌های تولیدی منتقل کند.
  3. به نقل از سایت بانک مرکزی، اوراق گام بلافاصله پس از انتشار، قابلیت معامله کردن در بازار سرمایه (فرابورس یا بورس کالا) را پیدا ‌می‌کنند. بنابراین متقاضی ‌می‌تواند اوراق گام را در بازار ثانویه فرابورس به فروش رسانده و وجه نقد خود را از طریق تنزیل در بازار سرمایه دریافت کند.

البته با توجه به مباحثی که پیرامون اوراق گام وجود دارد، ممکن است در آینده امکان تنزیل اوراق گام در سامانه گام فراهم شده یا قوانین خاصی برای تعیین تنزیل آن تنظیم شود.

ارزش اسمی اوراق گام چقدر است؟

ارزش اسمی هر ورقه از اوراق گام معادل ۱۰۰ هزار تومان است. اوراق گام از طریق فرابورس و بورس کالا قابلیت خرید و فروش دارند. به عنوان مثال، هم اکنون «گواهی اعتبار مولد كشاورزی040131» با نماد «گام040116» در تابلوی فرابورس خرید و فروش ‌می‌شود. در اغلب موارد، خرید و فروش این اوراق به صورت بلوکی انجام ‌می‌شود.

نرخ سود اوراق گام چقدر است؟

همان طور که پیشتر اشاره شد، ارزش اسمی اوراق گام ۱۰۰ هزار تومان است. اوراق گام کوپن پرداخت سود ندارند و سرمایه‌گذاران از طریق اختلاف قیمت تابلوی نماد و ارزش اسمی ‌می‌توانند سود به دست بیاورند. به عنوان مثال، اگر ۶ ماه به زمان سررسید اوراق گام مانده باشد و قیمت تابلوی نماد معادل ۸۰ هزار تومان باشد، فرد ‌می‌تواند با خرید به قیمت تابلو و دریافت ۱۰۰ هزار تومان در تاریخ سررسید، به ازای هر برگه ۲۰ هزار تومان سود به دست بیاورد. البته با توجه به نرخ تورم بالا و کاهش ارزش پول در طول زمان، خرید اوراق گام پیشنهاد نمی‌شود.

منظور از نرخ تنزیل اوراق گام چیست؟

از آنجایی که وجه نقد معادل ارزش اسمی اوراق گام در آینده تسویه ‌می‌شود و گذشت زمان و تورم، ارزش پول را در آینده کاهش ‌می‌دهد، برای محاسبه ارزش فعلی اوراق گام ‌می‌توان از نرخ تنزیل اوراق گام استفاده کرد. نرخ تنزیل، ارزش فعلی یک دارایی مالی را با توجه به مبلغی که قرار است در آینده به ازای آن دریافت کنید را محاسبه ‌می‌کند. برای محاسبه نرخ تنزیل ‌می‌توانید از فرمول زیر استفاده کنید.

منظور از نرخ تنزیل اوراق گام چیست؟

بنابراین اگر ارزش آتی یک ورق از اوراق گام که معادل ۱۰۰ هزار تومان است را با توجه به نرخ بهره ۲۰٪ و دوره ۱ ساله تنزیل کنیم به قیمت 83،333 تومان می‌رسیم. قیمتی که ممکن است با اندکی اختلاف در تابلوی معاملاتی نماد مشاهده کنید. البته نرخ تنزیل اوراق گام ثابت نبوده و با توجه به شرایط عرضه و تقاضا و فاصله زمانی تا سررسید تغییر ‌می‌کند.

نمونه آگهی اوراق گام در بازار سرمایه

تصویر زیر، مشخصات اوراق گام بانک سپه را به همراه جزئیاتی همچون ارزش اسمی، تاریخ سررسید و ... نشان ‌می‌دهد.

نمونه آگهی اوراق گام در بازار سرمایه

برای مشاهده نمادهای فعال اوراق گام ‌می‌توانید به سایت فرابورس ایران مراجعه کنید.

آیا امکان استفاده از اوراق گام در بورس کالا وجود دارد؟

بله. در بورس کالا نیز، تولیدکنندگان ‌می‌توانند به ازای خرید کالا، اوراق گام را به فروشندگان منتقل کنند.

بررسی مزایا و معایب اوراق گام

مزایای اوراق گام

  • کم شدن فشار نقدینگی بر بانک‌ها به دلیل انتشار اوراق گام (به جای پرداخت نقدی تسهیلات).
  • کمک به ادامه حرکت چرخه تولید در بنگاه‌های اقتصادی
  • افزایش کارایی و فروش بنگاه‌های تولیدی به دلیل تامین مالی آسان.
  • قابلیت انتقال از بازار پول به بازار سرمایه
  • قابلیت فروش اوراق گام به صورت تنزیل شده در بازار سرمایه

معایب اوراق گام

  • شرایط متعدد بانک برای اعتبارسنجی متعهد (دریافت وثیقه، نداشتن مشکل در سرمایه در گردش و ...)

نحوه انجام معاملات اوراق گام در بازار سرمایه

نحوه انجام معاملات اوراق گام در بازار سرمایه

معاملات اوراق گام در سه محل سامانه گام، فرابورس و بورس کالا انجام ‌می‌شود. سرمایه‌گذارانی که قصد انجام معاملات اوراق گام را دارند ‌می‌توانند با جستجوی نام «گام» در سایت TSETMC.COM نمادهای فعال اوراق گام را مشاهده کنند. در ادامه به بررسی نکات مهم برای معاملات اوراق گام می‌پردازیم:

  • ساعت معامله اوراق گام از ۹ تا ۱۵ روزهای شنبه تا چهارشنبه است.
  • حداقل حجم سفارش معادل ۵۰۰۰ ورقه است و تمامی سفارشات باید مضربی از ۵۰۰۰ باشند.
  • تسویه معاملات با استفاده از روش T+1 انجام ‌می‌شود، بدین معنی که یک روز کاری بعد از انجام معامله، مبلغ حاصل از فروش برداشت ‌می‌شود.
  • سررسید اوراق گام از ۱ تا ۱۲ ماه است. این تاریخ به صورت عددی در انتهای نام اوراق گام قرار داده ‌می‌شود. به عنوان مثال،  سررسید گواهی اعتبار مولد ملی 0308 (گام030828) 28 آبان 1403 است.

همان طور که از اطلاعات بالا مشخص است، سرمایه گذاری در این اوراق بیشتر مناسب کسانی است که سرمایه بالایی در اختیار داشته یا افرادی حقوقی به شمار می‌آیند. در حال حاضر نیز نرخ سود اوراق گام پایین است. به همین دلیل پیشنهاد ‌می‌کنیم با استفاده از خرید و فروش اصولی سهام در بازار سرمایه ایران بیشترین بازدهی را به دست بیاورید. در صورت عدم برخورداری از زمان یا تخصص کافی در زمینه معاملات سهام ‌می‌توانید از سیگنال بورس تهران استفاده کنید. این سیگنال‌ها که حاصل تلاش شبانه‌روزی جمعی از تحلیل‌گران با تجربه انجمن خبرگان هستند، همراه با نقاط دقیق ورود و خروج در اختیار سرمایه‌گذاران قرار داده ‌می‌شوند.

سخن پایانی

اوراق گام یکی از انواع اوراق تامین مالی در بازار سرمایه ایران هستند که به منظور کمک به تامین وجه نقد مورد نیاز برای خرید مواد اولیه توسط بنگاه‌های تولیدی به کار گرفته ‌می‌شوند. در واقع، به جای فروش نسیه یا پرداخت نقدی، خریداران ‌می‌توانند با ضمانت بانک عامل، اوراق گام را در اختیار فروشنده قرار دهند.

ارزش اسمی این اوراق در بازار سرمایه ایران ۱۰۰ هزار تومان است و افرادی که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در اوراق گام هستند ‌می‌توانند از تفاوت قیمت تابلوی نماد و ارزش اسمی آن سود ببرند. در پایان باید به این نکته اشاره کنیم که به دلیل کم بودن نرخ بازدهی خرید اوراق گام نسبت به تورم در ایران، در حال حاضر سرمایه گذاری در آنها پیشنهاد نمی‌شود.

 

با استفاده از مقالات زیر ‌می‌توانید با سایر انواع روشهای سرمایه گذاری در بازار سرمایه ایران آشنا شوید.

 

سوالات متداول

۱- اوراق گام چیست؟

اوراق گام، اوراقی هستند که به جای وام و تسهیلات توسط بانک‌ها و به منظور تامین سرمایه بنگاه‌های تولیدی در کشور منتشر ‌می‌شوند. این اوراق، سندی هستند که بانک‌ها با توافق خریدار و فروشنده منتشر کرده و بدین وسیله، پرداخت بدهی خریدار را در زمان مشخصی که با عنوان تاریخ سررسید مشخص شده، ضمانت ‌می‌کنند.

۲- هدف از انتشار اوراق گام چیست؟

هدف از انتشار اوراق گام، رفع مشکل کمبود نقدینگی بنگاه‌های اقتصادی برای خرید مواد اولیه و تامین سرمایه در گردش است.

 

: ارسال نظر
آموزش بورس

ورود با کد یکبار مصرف

کد بازیابی به ایمیل و شماره موبایل ارسال شد

این کد حداکثر 5 دقیقه اعتبار دارد

کد شش رقمی (عدد لاتین)

آموزش بورس

ورود

آموزش بورس

ثبت نام

از قبل حساب کاربری دارید؟ ورود